CMENTARZ WOJSKOWY W LASKU MIEJSKIM – dawniej i dziś

Cmentarz, położony na ul. Świerkowej w Brodnicy, został założony przez Niemców, w 1914 r. Składa się z części polskiej, niemieckiej i rosyjskiej.

Część polska została założona w 1920 r. Zostało tu pochowanych 31 żołnierzy, poległych 18 sierpnia 1920 r., w bitwie pod Brodnicą. W 1927 r., w rocznicę bitwy, odsłonięto kapliczkę ku ich czci. Kamień węgielny pod budowę kaplicy został poświęcony 4 lata po bitwie – 22 czerwca 1924 r., w obecności prezydenta Rzeczypospolitej Stanisława Wojciechowskiego.
Pochowano tu również bolszewików poległych w bitwie brodnickiej.
Podczas II wojny światowej, w 1943 r. została założona trzecia część nekropolii, na której pochowano żołnierzy niemieckich, którzy zmarli w szpitalach polowych na terenie miasta, bądź w pociągu sanitarnym, podczas powrotu z frontu wschodniego oraz poległych 21 stycznia 1945 r. w walkach o Brodnicę.
Zostali tu pochowani również czerwonoarmiści, polegli tego dnia (znane są nazwiska 137 żołnierzy). Ostatnimi osobami pochowanymi na cmentarzu wojskowym są funkcjonariusze UB, którzy zginęli 9 IV 1946 r.
A tak, o samej nazwie Lasek Miejski, mówi Marian Chwiałkowski, emerytowany wojskowy, brodnicki regionalista, z zamiłowania historyk:
– “Nazwa Lasek Miejski jest nazwą historyczną, która znajduje się na mapach, planach miasta i pocztówkach. Lasek Miejski nazywany również Laskiem Komunalnym, położony był na terenie byłego majątku Gajdy będącego częścią wsi Karbowo. Od 1789 roku majątek Gajdy a w jego granicach Lasek, po włączeniu w granice administracyjne miasta, został nazwany Laskiem Miejskim. W tamtym okresie obowiązywała nazwa Stadtgut Strasburg. Teren Lasku Miejskiego służył mieszkańcom jako teren spacerowy i dawał radość zbieraczom grzybów.
Lasek Miejski był częścią garnizonu brodnickiego, na którego terenie w latach 1882-1890 zbudowano strzelnicę wojskową, służącą do treningów strzeleckich żołnierzy garnizonu brodnickiego, przed odzyskaniem niepodległości w 1920 roku, w okresie międzywojennym oraz w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku władze niemieckie założyły cmentarz wojskowy. Pierwszych siedmiu niemieckich żołnierzy pochowano 15 listopada 1914 roku. W kolejnych latach cmentarz w miejskim lasku stał się miejscem spoczynku poległych żołnierzy polskich, rosyjskich, a w okresie drugiej wojny światowej ponownie niemieckich.
Na obrzeżach lasku przed strzelnicą wojskową, urządzony był skwer, w czterech jego rogach na podwyższeniu znajdowały się piękne kwietniki, miejsce centralne zajmował trawnik obsadzony kwiatami, a na samym środku znajdowała się figurka chłopca bawiącego się piłką. Obok skweru wybudowany był kort tenisowy oraz plac zabaw dla dzieci”.

Zachwycające zdjęcie cmentarza wojskowego, w Lasku Miejskim w Brodnicy, autorstwa Giorgio Banani

Fot. www.polska-org.pl