Czy wiesz, że… u Słowian, a więc także i na ziemiach polskich jeszcze przed przyjęciem chrześcijaństwa, nadejście kolejnego roku obchodzono wiosną?? Nowy Rok nazywany był Szczodrymi Godami, co było zapowiedzią obfitego roku. Świętowanie rozpoczynano 9 marca, w wieczór, przed nocą przesilenia zimowego i kontynuowano je przez kolejnych 12 dni!
Szczodre Gody, zwane także Szczodruszką, były poprzedzane Szczodrym Wieczorem, który można porównać do naszego Sylwestra. W wigilię słowiańskiego Nowego Roku nasi przodkowie niczym dzisiejsi kolędnicy chodzili po domach z życzeniami noworocznymi, grając, śpiewając, płatając figle i czekając na zapłatę – najchętniej w postaci czegoś dobrego do jedzenia. Dzieci w Szczodry Wieczór otrzymywały drobne upominki oraz orzechy, jabłka i specjalne placki zwane szczodrakami w kształcie zwierząt lub lalek. Istniał też zwyczaj łamania się i dzielenia chlebem oraz oczywiście wróżenia i przewidywania pogody na nadchodzący rok. Co zostało nam po słowiańskim Nowym Roku w dzisiejszych czasach? Niestety niewiele, ponieważ słowiańskie obyczaje i wierzenia odchodzą w coraz większe zapomnienie. Istnieje jednak parę wyjątków. Jednym z nich jest zwyczaj zostawiania dodatkowego nakrycia przy wigilijnym stole. To dlatego, że u Słowian Szczodre Gody poświęcone było także duszom zmarłych przodków. By mogły one się ogrzać, na cmentarzach palono ogniska i organizowano rytualne uczty. W późniejszym czasie ucztowanie przeniosło się pod dachy domostw. Dziś, echem tego zwyczaju jest właśnie dodatkowe nakrycie przy stole w wigilijny wieczór. Innym zwyczajem związanym ze słowiańskim Nowym Rokiem, który przetrwał do dziś, jest obsypywanie się owsem na znak dobrych plonów, noszono też kożuchy na lewej stronie, żeby przywołać cieplejsze dni. Ten zwyczaj jest praktykowany w wielu rejonach wiejskich (za slawoslaw.pl i muzeumgniezno.pl)Fot. Pinterest
Wiemy już jak wyglądały obchody nowego roku u prasłowian, a czy wiesz dlaczego rozpoczęcie nowego roku liczymy od 1 stycznia?
Ten sposób rachuby jest jednym z najstarszych znanych zachodniej cywilizacji. Już od 153 roku p.n.e. obowiązywała zasada, według której rzymscy konsulowie obejmowali swój urząd właśnie z początkiem stycznia (miesiąca Ianuaris). Wraz z wprowadzeniem kalendarza juliańskiego (reforma Juliusza Cezara z 46 roku p.n.e.) w pełni oficjalnie przyjęto, że 1 stycznia będzie otwierać kolejne lata. Nie był to jednak jedyny system obowiązujący w kulturze łacińskiej, w epokach późnego antyku i średniowiecza. Henryk Wąsowicz, w monumentalnej pracy “Chronologia średniowiecza”, wyjaśnia: “Styl rozpoczynający rok pierwszego stycznia nie posiada w języku polskim swojej własnej nazwy” I dodał, że w naukach historycznych ten system nosi nazwę „stylu obrzezania” Od drugiej połowy VI wieku w Kościele zachodnim 1 stycznia zaczęto obchodzić święto Obrzezania Pańskiego (circumcisio domini). Dlatego też styl, według którego rok zaczyna się tego dnia zyskał sobie miano „stylu obrzezania”.Był on powszechnie stosowany przez autorów średniowiecznych kalendarzy religijnych – czyli tak zwanych komputystów. Musiało jednak minąć wiele stuleci, nim dzień 1 stycznia zaczęto określać mianem „Nowego Roku”. W Polsce zrobiono to po raz pierwszy na piśmie dopiero za panowania Kazimierza Wielkiego
